Desenvolvemento da votación

As 9:00 horas ábrese o colexio electoral e o/a presidente/a da mesa anuncia o comezo da votación coas seguintes palabras: "empeza a votación".

Durante a xornada electoral a mesa debe contar coa presenza de, polo menos, dous membros.

Durante a xornada electoral o/a presidente/a debe facer gardar a orde no local electoral.

A votación pode suspenderse ou interromperse nos seguintes casos:

Interrupción

O/a presidente/a da mesa deberá interromper a votación cando advirta a ausencia de papeletas dalgunha candidatura e non poida suplila mediante papeletas subministradas polos apoderados/as ou interventores/as da correspondente candidatura. Nese caso comunicaralle telefonicamente a súa decisión á Xunta Electoral de Zona, para que esta as subministre inmediatamente.

A interrupción non pode durar máis dunha hora e a votación prorrogarase tanto tempo como estivera interrompida.

Suspensión

A suspensión da votación prodúcese ben por interrupción superior a unha hora, ou ben por causa de forza maior.

A suspensión da votación será responsabilidade do/da presidente/a da mesa. É conveniente que antes de adoptar esta decisión, o/a presidente/a recolla o parecer de todos os membros da mesa e, se as circunstancias o permiten, consulte por teléfono á Xunta Electoral de Zona.

En caso de suspensión, o/a presidente/a resolverá ao respecto en escrito razoado, que deberá unirse ao expediente electoral. O/a presidente/a enviará inmediatamente despois de estendelo, unha copia certificada do dito escrito, xa sexa en man xa sexa por correo certificado á Xunta Electoral Provincial, para que esta comprobe a certeza e suficiencia dos motivos e declare ou esixa as responsabilidades que resulten.

No caso de suspensión da votación, non se teñen en conta os votos emitidos na mesa, nin se realiza o seu escrutinio. O/a presidente/a ordena inmediatamente a destrución das papeletas depositadas na urna e fai constar este aspecto no escrito antes mencionado.

Suspendida a votación nunha mesa electoral, a Xunta Electoral de Zona convocará novas eleccións na mesa dentro dos dous días seguintes.

Desenvolvemento da votación

O/A representante da Administración débese presentar ante o/a presidente/a da mesa ás 12:00 horas e ás 17:00 horas para solicitar o número de votantes ata aquel momento.

Na emisión do voto deben seguirse os seguintes pasos:

1) OS/AS ELECTORES/AS ACERCARANSE Á MESA DE UN/UNHA EN UN/UNHA, despois de ter pasado, se así o desexan, pola cabina de votación.

2) O/A ELECTOR/A MANIFESTARÁ O SEU NOME E OS SEUS APELIDOS ao/á presidente/a

3) COMPROBAR A IDENTIDADE DO ELECTOR/A: Os/as vogais e os/as interventores/as comprobarán a identidade do elector/a. Para iso, o/a elector/a deberá presentar algún dos seguintes documentos:

• Documento Nacional de Identidade. Non serve o resgardo do Documento Nacional de Identidade en trámite, posto que nel non aparece a fotografía do/da elector/a
• pasaporte (con fotografía)
• permiso (carné) de conducir (con fotografía)

ACEPTARASE A PRESENTACIÓN DESTES DOCUMENTOS AÍNDA QUE ESTEAN CADUCADOS, PERO TEÑEN QUE SER OS ORIXINAIS, NON SE ACEPTARÁN FOTOCOPIAS.

Se, a pesar de mostrar estes documentos, aparecen dúbidas sobre a identidade do/da elector/a, a mesa, tendo en conta os documentos achegados e o testemuño que poidan presentar os/as electores/as presentes, decidirá por maioría. Estas circunstancias deben anotarse na acta de sesión.

4) COMPROBAR QUE O/A ELECTOR/A ESTÁ INSCRITO/A NA LISTA DO CENSO ELECTORAL. Os/as vogais e interventores/as comprobarán que o/a elector/a figura inscrito/a na lista do censo electoral.

Na lista do censo electoral figuran inscritos/as os/as electores/as que poidan votar na mesa. Esta lista debe estar entre a documentación facilitada á mesa.

SE O/A ELECTOR/A NON FIGURA NA LISTA DO CENSO, só poderá votar na mesa se presenta algún destes documentos:

A. SENTENZA XUDICIAL que recoñeza o dereito do/da votante a estar inscrito no censo da mesa

B. CERTIFICACIÓN CENSUAL ESPECÍFICA, expedida pola Delegación Provincial da Oficina do Censo Electoral que habilite para facer efectivo o seu dereito ao voto

Unha certificación censual específica é un medio polo que o/a cidadán/á pode acreditar que está inscrito/a no censo electoral vixente, aínda que non figure, ou figure con datos incorrectos, nos exemplares certificados das listas do censo postos a disposición das mesas electorais. As certificacións censuais poden ser de dous tipos:

1. De alta no censo: refírense a cidadáns/ás que están inscritos no censo electoral pero que non figuran na lista certificada enviada á mesa

2. De corrección de erros materiais: teñen por finalidade corrixir algún dos datos (nome, enderezo, etc.) dos/as votantes que están incluídos/as na lista certificada do censo enviada á mesa.

As certificacións censuais específicas pódeas solicitar persoalmente o elector/a na Delegación Provincial da Oficina do Censo Electoral ata o mesmo día da votación e antes da hora de peche dos colexios electorais. Tamén poden ser solicitadas por fax, a través do concello e remitidas aos/ás interesados/as por este mesmo medio. Será válido, para a votación, tanto o orixinal da certificación censual específica como a recibida por fax a través do concello respectivo.

ADEMAIS, DEBE TERSE EN CONTA:

NON PODEN VOTAR PERSOALMENTE NA MESA, aínda que estean incluídos/as no seu censo:

• as persoas que solicitasen emitir o voto por correo, ben sexa desde España ou ben se trate dos/as españois/las que se atopen temporalmente no estranxeiro e solicitasen votar de acordo co procedemento previsto no Real decreto que regula un procedemento de votación para os/as cidadáns/ás españois/las que se atopen temporalmente no estranxeiro. (unha letra "C" aparecerá ao lado do seu nome na lista do censo, ou o/a elector/a estará incluído nunha "relación de electores/as da mesa que solicitaron o voto por correo", que figura como apéndice á lista do censo)
• os/as interventores/as acreditados/as ante unha mesa correspondente a outra circunscrición (entre a documentación electoral figurará unha copia da súa acreditación ante a outra mesa). Neste suposto deberán ter exercitado o seu dereito de voto por correo, destinado á mesa na que se atopen inscritos no censo

NON PODEN VOTAR PERSOALMENTE NA MESA, ao non estar incluídos/as no seu censo:

• os/as interventores/as acreditados/as ante a mesa pero inscritos no censo doutra circunscrición (entre a documentación electoral figurará unha copia da súa acreditación ante a outra mesa). Neste suposto deberán ter exercitado o seu dereito ao voto por correo destinado á mesa en cuxo censo se atopen inscritos.

PODEN VOTAR NA MESA, aínda que non estean incluídos/as no seu censo:

• os/as interventores/as acreditados/as ante a mesa, sempre que estean inscritos na circunscrición correspondente a esa mesa e non exercitasen o voto por correo na mesa en cuxo censo estivesen inscritos

5) RECIBIR O SOBRE DE VOTACIÓN. O voto é secreto. O/a elector/a entregará pola súa propia man ao/á presidente/a o sobre pechado

Os/as electores/as que non saiban ler, ou que por discapacidade, non poidan elixir a papeleta, colocala dentro do sobre, ou entregarlla ao/á presidente/a da mesa, poden pedir axuda dunha persoa da súa confianza.

6) INTRODUCIR O SOBRE NA URNA. A continuación, o/a presidente/a fará o seguinte:

a) non debe ocultar en ningún momento o sobre á vista do público

b) dirá en voz alta o nome do/a elector/a, e engadirá "Vota"

c) entregará o sobre da votación ao/á elector/a que o depositará na urna.

RECORDE QUE ANTES DE INTRODUCIR O SOBRE na urna débese comprobar a identidade do/a elector/a e a súa inscrición no censo.

O sobre de votación debe ser introducido na urna polo/a elector/a.

7) ANOTAR O/A ELECTOR/A NA LISTA NUMERADA DE VOTANTES

a) os/as vogais e, no seu caso, os/as interventores/as que o desexen, anotarán na lista numerada de votantes o nome e apelidos dos/as electores/as pola orde en que emitisen o seu voto

b) ademais, indicarán o número co que figuran na lista do censo electoral ou, no seu caso, que achegaron unha certificación censual específica

O/a elector/a ten dereito a examinar se foron ben anotados o seu nome e apelidos na lista numerada de votantes.

VOTACIÓN DAS PERSOAS CON DISCAPACIDADE VISUAL COÑECEDORAS DO SISTEMA BRAILLE, que utilicen o procedemento de voto accesible regulado regulamentariamente.

O/a presidente/a da mesa electoral, ou, no seu caso, algún dos/as vogais, entregará ao/á elector/a con discapacidade visual que teña comunicado a súa intención de utilizar o procedemento de votación previsto no Real decreto que regula un procedemento de voto accesible, a documentación que integra este procedemento de votación, logo da comprobación comprobación, mediante a exhibición do Documento Nacional de Identidade, da súa inclusión no listado das persoas que comunicaron a intención de utilizar o dito procedemento, listado que obra en poder da mesa electoral.

Na documentación entregada, o/a elector/a atopará unhas instrucións explicativas sobre a utilización desta, impresas en sistema braille.

Así mesmo, o/a presidente/a da mesa electoral ou, no seu caso, algún dos/as vogais, indicaralle e facilitaralle o acceso ao espazo do colexio electoral habilitado para o manexo da documentación entregada.

Unha vez seleccionada a súa opción de voto, seguirase o mesmo procedemento de votación descrito para a totalidade dos electores.

Ademais do procedemento de voto accesible que facilita ás persoas con discapacidade visual o exercicio do dereito de sufraxio, estas persoas poden seguir acudindo á posibilidade de asistencia dunha persoa da súa confianza para poder exercer o seu dereito de voto.

Finalización da votación

Ás 20:00 horas o/a presidente/a anunciará en voz alta que vai concluír a votación.

Se a votación se tivese que interromper nalgún momento por falta de papeletas dalgunha candidatura, o horario debe prorrogarse durante tanto tempo como durase a interrupción.

Se, despois de se anunciar o final da votación, quedasen no local electoral ou no seu acceso electores/as que aínda non tivesen votado, o/a presidente/a deixaraos votar e non permitirá que vote ninguén máis.

Logo de que votase o/a último/a elector/a presente no local, o/a presidente/a debe introducir na urna os sobres que conteñan as papeletas de voto remitidas por correo, correspondentes a aquelas persoas que solicitaron facelo por correo, ben desde España ou ben desde o estranxeiro, no caso dos/as españois/las que se atopen temporalmente no estranxeiro e se acolleron ao procedemento de votación previsto no Real decreto que regula un procedemento de votación para os/as cidadáns/ás españois/las que se encontren temporalmente no estranxeiro.

Para iso deben seguirse os seguintes pasos:

1) Abrir de un en un os sobres remitidos ao/á presidente/a da mesa que conteñen o sobre do voto por correo e comprobar que contén o certificado de inscrición no censo do/a elector/a

Se falta o certificado de inscrición no censo debe destruírse o sobre e toda a documentación que contén, xa que non poden considerarse como voto válido, nulo ou en branco ao non poder contabilizarse o/a votante. O sobre que contén a papeleta non debe abrirse.

2) Comprobar que o/a elector/a está inscrito/a no censo da mesa

3) Introducir na urna o sobre da votación

4) Anotar o/a elector/a na lista numerada de votantes. Os/as vogais anotarán o nome do/a elector/a na lista numerada de votantes

A continuación, poderán votar os membros da mesa e os/as interventores/as que estean inscritos no censo da circunscrición correspondente á mesa, e especificarase na lista numerada de votantes a sección e mesa electoral daqueles/as interventores/as que non figuren no censo da mesa.

RECORDE QUE esta anotación resulta necesaria para poder cubrir debidamente a acta de sesión.

Tanto os/as electores/as que votasen por correo como os membros da mesa e os/as interventores/as que voten, deberán ser incluídos na lista numerada de votantes.

Logo de rematar estas operacións, os/as vogais e interventores/as asinarán a lista numerada de votantes.

A sinatura debe poñerse nos seguintes lugares da lista:

• na marxe de cada unha das follas e tamén,
• inmediatamente debaixo do último nome

O escrutinio de resultados realízase da seguinte forma:

1) EXTRAER O SOBRE DA URNA ABERTA E LER A PAPELETA

Logo de abrir a urna, o/a presidente/a sacará, un a un, os sobres da urna, abriraos e lerá en voz alta o nome da candidatura votada.

Os sobres abertos teñen que conservarse para o seu reconto posterior.

Ao examinar os sobres e as papeletas, ademais de votos válidos a candidaturas, poderán encontrarse casos de:

• votos en branco e,
• votos nulos

Estas dúas categorías teranse en conta para os efectos de reconto e determinación do resultado da votación.

Son VOTOS EN BRANCO:

• os sobres que non conteñan papeletas

Son VOTOS NULOS:

• os que se emiten en sobres ou papeletas diferentes do modelo oficial
• as papeletas sen sobre
• os sobres que conteñan máis dunha papeleta de distintas candidaturas (se se inclúen varias papeletas da mesma candidatura cóntase como un só voto válido)
• os que se emiten en sobres alterados
• os emitidos en papeletas nas que se modificasen, engadisen ou riscasen nomes de candidatos comprendidos nelas ou alterado a súa orde de colocación, así como aquelas nas que se introducise calquera lenda ou expresión, ou se producise calquera outra alteración de carácter voluntario ou intencionado. Non obstante NON SERÁN VOTOS NULOS aqueles votos emitidos en papeletas que conteñan unha sinal, cruz ou aspa ao lado dalgún dos membros da candidatura, sempre que as ditas marcas non teñan transcendencia ou entidade suficiente para alterar a configuración da papeleta ou para manifestar reproche algún dos membros da candidatura ou da formación política á que pertenzan (Instrución Xunta Electoral Central, 1/2012, do 15 de marzo, e Sentenza Tribunal Constitucional 123/2011, do 14 de xullo)

2) ENSINAR A PAPELETA AOS/ÁS VOGAIS, INTERVENTORES/AS E APODERADOS/AS

O/a presidente/a mostrará cada papeleta, unha vez lida, aos/ás vogais, interventores/as e apoderados/as.

Se algún notario/a, candidato/a ou representante de candidatura, presente no acto de escrutinio, tivese dúbidas sobre o contido dunha papeleta, poderá pedila para o seu exame ante os membros da mesa.

3) COMPROBAR QUE O NÚMERO DE SOBRES COINCIDE CO DE VOTANTES ANOTADOS/AS NA LISTA NUMERADA DE VOTANTES

Rematado o escrutinio comprobarase que o número de sobres extraídos da urna coincide co de electores/as que votasen (anotados na lista numerada de votantes).

A lista numerada de votantes incluirá os/as votantes que achegasen a certificación específica de alta no censo da mesa. Estas persoas en principio, non estaban incluídas na lista do censo que manexa a mesa pero terán votado tamén na mesa ao teren achegado a citada certificación específica de alta.

4) RESOLVER AS RECLAMACIÓNS E PROTESTAS CONTRA O ESCRUTINIO

O/a presidente/a preguntará se hai algunha protesta que facer contra o escrutinio. Se se presenta algunha protesta ou reclamación contra o escrutinio, resolveraa a mesa por maioría dos seus membros.

5) DESTRUÍR AS PAPELETAS DE VOTACIÓN

As papeletas destruiranse en presenza dos/as asistentes.

Non obstante, NON DEBEN DESTRUÍRSE as seguintes papeletas:

• aquelas ás que se lle negase validez: VOTOS NULOS
• aquelas que foran obxecto dalgunha reclamación

Coas papeletas que non se destrúan debe facerse o seguinte:

• os membros da mesa poñerán a súa sinatura nelas,
• uniranse á acta de sesión (unha vez que se redacte, ao finalizar o escrutinio) e incluiranse no sobre núm. 1